Ayak Anatomisi
AYAK ANATOMİSİ
Ayak anatomisi, oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Ayak yapısı ayak bileği, ayak tarağı ve parmaklar olarak üç bölümde incelenir
Ayak Anatomisi
Ayak anatomisi, oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Ayak yapısı ayak bileği, ayak tarağı ve parmaklar olarak üç bölümde incelenir. Özellikle ayak bileği üst üste binmiş iki eklemden oluşmuş bir yapıya sahiptir. Ayak bileği eklemi tibianın dıştan ve üstten oluşturduğu, fibulanın dıştan oluşturduğu yatakla, talusun yuvarlak olan tavanı arasında kalan eklemdir. Yani üst tarafta bacağın iki kemiğiyle, alt tarafta ayak bileği kemiklerinin en üstte bulunan eklemidir. Bu eklem ayak bileğinin aşağıya ve yukarıya hareket etmesine olanak sağlar. Eklemlerin altta bulunan ikincisi kalkaneus yani topuk kemiği ve talus kemiği arasında yer alan subtalar eklemdir. Bu eklemin kısıtlı bir hareketi bulunmaktadır. Sadece ayağı yan taraflara hareket ettirmeye yardımcı olur. Ayakta bulunan tüm kemik yüzeyleri eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Ayak bileğini sabitleyen ve burkulma gibi etkenlerden koruyan bağlarda bulunmaktadır. Dış tarafta olan bağlar ayağın içe doğru hareket etmesini engeller. Aynı şekilde iç bağlarda ayağın dışa hareketine engel olur.
Ayak anatomisi nasıldır?
Kemikler ve eklemler: Ayak kemikleri bilek, tarak ve parmak kemikleri olarak değerlendirilmektedir. Ayak yapısında eklemler talus ile başlamaktadır. Tibia ve fibula kemikleri ile beraber ayak bileğini oluşturur. Ayağın arka tarafını oluşturan topuk yani talus ve kalkaneus, subtalar eklem ile birleşmektedir. Subtalar eklem yanlara doğru, ayak bileği eklemleri yukarı ve aşağıya doğru hareketi sağlar. Ayak bileğinden daha aşağıda tarsak kemikler adı verilen 5 tane uzun kemik yer alır. Bu kemikler grup olarak hareket etmektedir. Aralarında bulunan eklemler sayesinde temas halinde olduğu yüzeyle birlikte dirençli bir yapı oluşturur. Tarsal kemiklerin ucunda yürümeye yardımcı olan falankslardan oluşan parmak eklemleri yer alır. Tarsal kemiklerle parmaklara metatarsofalangeal eklem ile bağlantı sağlar. Bunların arasında en önemlisinin baş parmağa ait birinci MTP eklemi olduğu söylenebilir. Ayak kemikleri şunlardan oluşmuştur;
- Ayak bileği kemikleri (ossa tarsi): Topuk kemiği, aşık kemiği, sandal kemiği, zar kemik ve üç tane konik kemik olmak üzere toplam yedi tanedir.
- Ayak tarak kemikleri (ossa metatarsi): Ayak tabanıyla, ayak sırtını beş tane uzun kemik oluşturur. Birinci metatarsal kemik diğerlerine göre daha uzundur. Bunun nedeni yerden kalkışta ağırlığı taşıdığı içindir.
- Ayak parmak kemikleri (ossa digitorum pedis): Ayaklarda parmakların iskeletini oluşturan kemiklerdir. Baş parmakta iki tane, diğer parmaklarda ise üç tane kemik bulunur. Bunların hepsinde aralarında yer alan eklemler yer alır.
Kaslar: Ayağın yapmış olduğu hareketlerin çoğu bacak altındaki kaslar ve ligamentler aracılığıyla sağlanır. Kasların kasılması ayağın koşmasını, durmasını ve atlamasını sağlamaktadır. Bunlardan başka kemiklerin arasında bulunan küçük kaslar konumlarıyla ayak tabanında döşeme vazifesi görür. Kaslar iki grupta incelenmektedir;
- Ayak sırtı kasları (Dorsal kaslar): Bu kaslar ayak parmaklarını germe görevini üstlenir.
- Ayak tabanı kasları (Plantar kaslar): Bu kaslar ayak parmaklarını birbirine yaklaştırmaya ve uzaklaştırmaya yardımcı olur.
Damarlar: Ayağın sırtında yer alan ana kan kaynağı olan Anterior tibial arter, aynı isimle anılan sinirle beraber yol alır. Ayak sırtındaki bu damardaki nabız atışı elle far edilir.
Sinirler: Ayak bileğinin iç çıkıntısından giren tibialis posterior aynı adı taşıyan damarla hareket eder. Bunlar ayak tabanı ve parmaklar için duyu sağlar. Ayakta bulunan irili ufaklı sinirlerde duyu ve motor işlevi görmektedir.
Ayak Kemiği
Ayak kemikleri, Ayak kemiği üzerine yapışan adeleler ve bağlardan oluşur. Her ayakta 26 kemik,100' den fazla bağ ve 33 tane kas vardır. Ayaklar üç grup kemikten oluşur.
Bunlar ise; ayak bileği, ayak tarağı ve parmak kemiklerinden oluşur. Ayakta bulunan kemikler arasında en büyük kemik topuk kemiğidir. Topuk kemiği, aşık kemiğiyle birlikte arka arka bölümde oluşur. Ayağın en büyük ve en güçlü yapısına sahiptir. Ayak bileği 7 kemikten oluşur. Topuk kemiği, aşık kemiği, kayıksı kemik, 3 tane tema kemik (1,2,3 cuneiforme kemikler ) ve küp benzeri kemik yapıları bulunur.
Aşık kemiği, kaval kemiği ile kamış kemiğinin oluştuğu çatalın içinde bulunur. Ayak bileği, üst üste iki eklem arsında bulunan yapıdır. Eklem içinde bulunan tüm kemiksi yüzeyler, eklem kıkırdağı ile kaplıdır. Ayak kemiğinin sabitliğini sağlar. Ayak bileğini dış yanda olmasıyla bileğin içine doğru hareketini engeller.